در پنل فرصت‌ها و چالش‌های نظام مهندسی مطرح شد؛
از دوگانگی کارکردها در نظامات مهندسی تا ضروت ایجاد سیستم اجرا در بخش ساختمان
به گزارش روابط عمومی شورای هماهنگی تشکل‌های مهندسی، صنفی و حرفه‌ای کشور؛ در آستانه انتخابات نظام مهندسی شورای هماهنگی تشکل‌های مهندسی، صنفی و حرفه‌ای کشور به عنوان نهادی فراتشکلی، انتخابات دهم نظام مهندسی تهران را فرصتی برای ایجاد همدلی و وفاق و ارتقای جایگاه سازمان می‌داند و لیستی از افراد با شاخص‌های مدنظر را مطرح کرده است. در این راستا امروز پنلی با عنوان “فرصت‌ها و چالش‌های نظام مهندسی” با حضور علیرضا مقدس‌زاده اردبیلی رئیس شورای هماهنگی تشکل‌های مهندسی، صنفی و حرفه‌ای کشور، محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت دوازدهم؛ بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت دولت‌های هفتم، هشتم، یازدهم و دوازدهم؛ پیروز حناچی شهردار پیشین تهران؛ بهرام غفاری تدوینگر متن قانون و از بنیانگذاران سازمان نظام مهندسی و مقررات ملی ساختمان و محمد فاضلی جامعه‌شناس و استاد دانشگاه برگزار شد.
لزوم هم‌راستایی نظام فنی اجرایی با نظام مهندسی
عليرضا مقدس‌زاده اردبیلی با بیان اینکه نمی‌خواهم تلخ و ناامیدانه صحبت کنم؛ اظهار داشت: به غیر امید چاره‌ای نداریم؛ نظام مهندسی خانه امن مهندسان است و در مورد ورود شورای هماهنگی تشکل‌های مهندسی، صنفی و حرفه‌ای کشور به انتخابات باید به این نکته توجه کرد که شورای هماهنگی ۶۰ هزار آبادگر در حوزه مهندسان مشاور؛ سازندگان، تامین‌کنندگان، بازرسین فنی و غیره را شامل می‌شود و در زیرساخت‌های کشور فعال است.
وی با بیان اینکه با تعدد نظام‌ها مشکل دارم، چراکه فقط سامانه ایجاد می‌کنیم که نتیجهای جز خسران ندارد، در مورد عدم ظرفیت نظام مهندسی گفت: چرا باید نظامات مهندسی داشته باشیم به مانند تعدد سامانه‌های موجود در کشور؛ خروجی سازمان نظام مهندسی در کشور به نحوی است که نه مهندسان راضی هستند و نه مردمی که کاربر نهایی ساختمان هستند. مشکل این است که نگاه ملی نداریم، اگر نگاه ملی باشد این اتفاقات نمی‌افتد، اگر نظام فنی اجرایی در راستای نظام مهندسی باشد این اتفاق رخ نمی‌دهد.
رئیس شورای هماهنگی تشکل‌های مهندسی، صنفی و حرفه‌ای کشور بیان کرد: خیلی بد است که شان مهندسی اینقدر کاهش یافته ما برای خودمان احترام قائل نیستیم. به عنوان یک مهندس نگرانم به خاطر همین هم به عنوان ماموریت شخصی و هم به عنوان رئیس شورا بر خود لازم دانستیم در انتخابات وارد شویم.
مقدس‌زاده اردبیلی سپس گفت: نظام مهندسی بخشی نیست بلکه ملی و فرابخشی و جزو محورهای توسعه پایدار است. امیدوارم افراد کارآمدی در این شرایط برای حل مساله کشور و نظام فنی اجرایی به عنوان نظام جامع و کامل وارد نظام مهندسی شوند.
نظام مهندسی باید اخلاق حرفه‌ای را رعایت کند
محمد فاضلی جامعه‌شناس و استاد دانشگاه در پنل نظام مهندسی ساختمان، چالش‌ها و فرصت‌ها با بیان اینکه در ایران دچار پوکی استخوان نهادی شده‌ایم، اظهار داشت: وقتی نهادهای کشور نمی‌توانند جلب اعتماد کنند و همچنین نمی‌توانند اخلاق حرفه‌ای را صورت‌بندی نمایند و فرصت‌طلبی نامشروع را کنترل کنند؛ نهادها دچار پوکی استخوان شده‌اند.
وی با اشاره به اخلاق حرفه‌ای و زندگی اخلاقی بر اساس تعریف امیل دورکیم افزود: اخلاق حرفه‌ای کانون توجه عموم مردم نیست و مشترک بین عده خاصی است به همین سبب در کانون توجه نیست.
وی ادامه داد: کارکرد نظامهای صنفی فقط اقتصادی نیست و اخلاقی است. اخلاق عمومی از محیط کار تولید می‌شود و جامعه وقتی زوال اخلاقی پیدا می‌کند که افراد در کارشان اخلاق را رعایت نکنند؛ به همین دلیل وظیفه انجمن های صنفی در درجه اول به اخلاق حرفه‌ای برمی‌گردد.
این جامعه‌شناس بیان کرد: بی‌اخلاقی خلق شده در زندگی اقتصادی به سایر ابعاد زندگی تسری پیدا می‌کند؛ از این رو کار تشکل این است که اخلاق حرفه‌ای را در جمعیت ذی نفع پیاده کند. هرچه گروه‌های حرفه‌ای استحکام بیشتری داشته باشند اخلاق حرفه‌ای بیشتر رشد می‌کند و پیشرفته‌تر می‌شود.
فاضلی سپس در مورد دلایل زوال اخلاقی در جامعه ایران با اشاره به اینکه افراد ساعات زیادی در محیطی هستند که اخلاق حرفه‌ای رعایت نمی‌شود، گفت: نظام مهندسی باید متولی مهندسی باشد نه مهندسان؛ یکی از مسببین پوکی استخوان در نهادها گرفتن منابع قوت نهادی و گذاشتن بار بیش از حد به نهاد است که نظام مهندسی هم دچار این وضعیت شده است.
وی خاطرنشان کرد: اخلاق به عنوان مجموعه قواعد تنظیم کننده روابط آدمیان در محیط زیست است و سازمان نظام مهندسی باید موظف به این امر باشد. نظام مهندسی متولی تنظیم روابط مهندسان نیست بلکه تنظیم کننده روابط مهندسان با پیمانکاران، شهرداری و غیره است.
این استاد دانشگاه عنوان کرد: تشکل صنفی متولی اخلاق درونی خودش است؛ در این راستا باید کشور را از پوکی استخوانی نهادی درآوریم که این امر منوط به ایجاد اخلاق حرفه‌ای است و اخلاق حرفه‌ای باید تعریف شده، دلایل فروپاشی بررسی و سپس اجتماعی شدن و بازسازی آن مورد توجه قرار گیرد.
سازمان نظام مهندسی نباید مرکز مبادلات پول باشد
بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت دولت‌های هفتم، هشتم، یازدهم و دوازدهم با اشاره به اینکه دو سال عضو هیئت مدیره نظام مهندسی بودم و تلاش کردم اقداماتی انجام دهم ولی نشد؛ اظهار داشت: ناراحت هستم نهاد مهندسی کارهایی انجام داده که توقع نداشتم و بدترین زمان وقتی بود که در راس دولت، یک مهندس قرار گرفت.
وی ادامه داد: در دولت برای کارهای مهندسی، نظام اجرایی داریم که به رغم مشکلات و ضعف‌ها، تاکنون خوب عمل کرده است؛ کارهای دولت در این زمینه مثل سدها، ساختمان‌های اداری و غیره از بخش خصوصی بهتر بوده؛ اکنون نظام مهندسی فقط شده امضای تک نفری که سبب هدر رفتن منابع ملی می‌شود و جان انسان‌ها به خطر می افتد اکنون ساختمان‌های ما زود کلنگی می‌شود که نوعی اتلاف منابع است.
زنگنه با تاکید بر اینکه باید نظام اجرا برای بخش خصوصی ایجاد کنیم؛ خاطرنشان کرد: برای شرافت و اخلاق مهندسی باید رعایت کرد و همان‌گونه که در دولت سطح‌بندی صورت گرفته، سطح‌بندی کنیم و در این راستا باید نهادهای مهندسی نه فرد مهندس نقش آفرینی کنند.
وی گفت: در عمرم یک امضای مهندسی نکردم و آنهایی هم که امضا می‌کنند باید هم فردی امضا کند و هم سازمانی مسئولیت داشته باشد تا خلافی صورت نگیرد.
زنگنه اظهار داشت: سازمان نظام مهندسی نباید مرکز مبادلات پول باشد، بلکه باید فقط صلاحیت افراد را با ضوابط تعریف کند. چراکه گردش پول زیاد مشکل ایجاد می‌کند.
وی با اشاره به لزوم اصلاح ساختار نظام مهندسی تاکید کرد: نظام مهندسی ابداع ما نیست و کپی است که باید اصلاح کنیم و آنچه متناسب ما هست را اضافه کنیم وباید از مطالعات تطبیقی در این زمینه استفاده کرد.
نظامهای دستوری مانع رعایت اخلاق حرفه‌ای است
محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت دوازدهم با اشاره به لزوم رعایت اخلاق حرفه‌ای اظهار داشت: دو موضوع که در کتاب‌های آسمانی مطرح شده اول آزادی و بعد محدود کردن آزادی و عدالت است؛ وقتی دستوری برخورد می‌شود آزادی محدود می شود؛ در صورتی که آزادی باید به وسیله عدالت محدود شود نه دستور.
وی ادامه داد: هر جایی مبنای دستوری وجود دارد مشکلات زیادی بروز می‌کند؛ نظامهای دستوری هر جا وجود داشته باشد به بهانه عدالت و نظم، هم ضد عدالت و هم ضد نظم عمل می‌کنند.
آذر جهرمی در مورد عدم رعایت اخلاق حرفه‌ای گفت: این عارضه محدود به نظام مهندسی نیست و در بین برخی پزشکان علی رغم سوگند پزشکی و بقیه حرفه‌ها وجود دارد. در این راستا اگر توافق را جایگزین دستورات کنید مشکلات رفع می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: در ذات بشر اخلاق ارزشمند است. ولی تعارض منفعت و اخلاق همواره به سمت منافع می‌رود و درصد کمی به سمت اخلاق می‌رود؛ از این‌رو باید به این موضوعات توجه کرد.
کارکرد نظام مهندسی باید معطوف به منفعت عمومی باشد نه صنفی
محسن بهرام غفاری تدوینگر متن قانون و از بنیانگذاران سازمان نظام مهندسی و مقررات ملی ساختمان در مورد چیستی‌شناسی نظام مهندسی اظهار داشت: نظام مهندسی، سازمان شناخته شده و متداول در دنیا است؛ نظامهای رگولاتوری، نظامهای حرفه‌ای نظامندی هستند که تخصصی می‌باشند، همچنین بین مصرف‌کننده و خریدار یک فاصله دانشی وجود دارد.
وی ادامه داد: نظامهای رگولاتوری حقوق حرفه‌ای را صیانت می‌کنند ولی منفعت را نه، به همین جهت غیرانتفاعی هستند. صلاحیت‌محور هستند؛ آزمون می‌گذارند و پروانه می‌دهند و فقط نظام مهندسی از این امر محروم شده که ابن امر سبب امضای طلایی و امضاهای عجیب و غریب شده است. در نظام مهندسی الزامات اخلاق حرفه‌ای، آموزش مستمر حرفه‌ای و رفتار حرفه‌ای اعضا پایش می‌شود .
غفاری در مورد اینکه نظام مهندسی چه چیزی نیست، گفت: سازمان صنفی حامی منافع عضو نیست، در حالی که اکنون شعارها بیشتر صنفی است؛ در مورد دلایل مخدوش شدن مرزهای اخلاق باید به این نکته توجه کرد که وقتی نیازهایی ظهور پیدا کند که در مسیر خودش به نتیجه نمی‌رسد، این مسائل بروز می‌کند.
وی افزود: اگر صنوف به اندازه کافی و با کارکرد اصلی داشتیم این مسائل بروز نمی‌کرد. به همین سبب کارکرد نظام مهندسی به جای منفعت عمومی به سمت منفعت صنف رفت. وظایفی که زمانی در خلا سازمان‌ها به عهده نظام مهندسی گذاشته شده از جنس کنترل ساختمان بود؛ در حالی که در قانون نظام مهندسی هیچ وظیفه ای در این زمینه تعریف نشده و فقط با قید کمک ذکر شده است.
غفاری سپس گفت: اخلاق حرفه‌ای احترام به خود است؛ شخصی که به حرفه خود احترام نگذارد و پول بیشتری برای امضا بخواهد، دیگر نباید توقع احترام داشته باشد. بسیاری از تکالیف اخلاق برای حرفه مطرح است.
وی در مورد نظام مهندسی عنوان کرد: سازمانی که دولت و مجلس به آن اعتماد کرد و هر اختیاری که می‌خواستیم را به ما دادند و در ادوار اول، دوم و سوم معاونت پارلمانی داشتیم یعنی مجلس گفته بود می‌توانید معاون پارلمانی داشته باشید؛ در مورد آیین‌نامه ماده ۳۳ اعتماد صد در صد وجود داشت در حالی که منبع تمام فسادها شد یعنی اعتماد کردند ولی ما احترام نگذاشتیم؛ بنابراین سازمان از درون به دلیل اشکالات ساختاری شاید قابل اصلاح نباشد.
اصلاح ساختار نظام مهندسی منوط به مشارکت است
پیروز حناچی شهردار پیشین تهران در پنل فرصت‌ها و چالش‌های نظام مهندسی با اشاره به سالگرد زلزله بم اظهار داشت: یادی کنیم از ۵ دی سالگرد زلزله بم، وقتی به نقشه پهنه‌بندی زلزله نگاه می‌کردیم، بم آخرین پهنه زاگرس بود که تصور نمی‌شد زلزله بیاید؛ در حالی که در آن زلزله۲۳ هزار نفر جانشان را از دست دادند و یکی از سخت‌ترین مولفه‌های زلزله در یک شهر بود.
وی ادامه داد: سه دهه از اجرای قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان می‌گذرد و همه کسانی که در تنظیم قانون نقش داشتند، می‌خواستند به محیط امن‌تر با آسایش بیشتر دست یابیم، اما در شهرها اتفاقاتی می‌افتد که نشان می‌دهد نباید خیلی خیالمان راحت باشد مثل تجربه متروپل.
حناچی عنوان کرد: فردی که بدون نگاه کردن امضا می‌کند، در طراحی‌ها دست می‌برد و نظارت نمی‌کند، فجایع زیادی به وجود می آورد.
وی خاطرنشان کرد: اصلاح کار دشوار است و بعضا دولت وقتی لايحه‌ای برای موضوع خاصی می‌دهد، معلوم نیست به همان شکل از مجلس بیرون بیاید. برای اصلاح قانون فعلی کار پیچیده است و وزرا ترجیح می‌دهند به جای لایحه، ماده واحده به مجلس ارائه دهند.
حناچی گفت: خلا این است که از جمعیت مهندسین ۱۰۰ هزار نفری در دوره نهم ۳۰ هزار نفر در انتخابات شرکت کردند، در واقع ۷۰ درصد شرکت نکردند؛ تجربه نشان می‌دهد با این میزان مشارکت تحول رخ نمی‌دهد و باید کسانی که عضو نظام مهندسی هستند در انتخابات شرکت کنند.
وی تاکید کرد: تجربه من نشان می‌دهد جایی که با میزان مشارکت بالایی در حوزه مدنی شرکت می‌کنیم نتایج بهتری به دست می‌آید. میزان مشارکت در خروجی تصمیمات هیئت مدیره اهمیت دارد؛ ضمن اين‌که سازوکارهایی که در قانون دیده شده طی ۳ سال اخیر نتیجهای نداشته است.
گفتنی است لیست مورد حمایت شورای هماهنگی تشکل‌های مهندسی، صنفی و حرفه‌ای کشور به شرح زیر است:
رشته عمران: سیدعلی زاده ختمی مآب، مهدی روانشادنیا، امیدرضا ریاحی، بیژن خطیبی، ساسان پیرزیاد، مهیار فرنیا، حسن کریمی، حسین یزدانی، مهدی تفضلی، محبوبه شرکاء و امیرحسام‌الدین آرمانپور؛ رشته معماری: پیروز حناچی، حیدر جهانبخش، احمد صدر، مهران قنبری مطلق، علی اکبر نبی‌ئی و حامد شادفر؛ رشته برق: منصور سعیدی، سیدمحمد هاشمی و محمدسعید محلوجی؛ رشته مکانیک: بهنام عابدی ترکی و وحید دوستی؛ رشته نقشه‌برداری: غلامرضا لشکری؛ رشته ترافیک: حمیدرضا باغانی و رشته شهرسازی: سیمین حناچی.
دیدگاه‌ها